Oleje silnikowe – rodzaje i specyfikacja. Jak wybrać dobrze?
Co znajdziesz w artykule:
Dla wielu kierowców, szczególnie początkujących, etykieta oleju silnikowego może wydawać się, jakby była opisana szyfrem. Specyfikacja oleju silnikowego obejmuje wiele nazw, liter i cyfr, które są ważne dla wyboru odpowiedniego środka smarnego dla silnika danego modelu samochodu. Do tego mnogość dostępnych opcji sprawia, że zakup odpowiedniego oleju może być dość trudny. Oto, co musisz wiedzieć przed wymianą oleju w Twoim samochodzie, by wybrać dobrze.
Co to jest olej silnikowy?
Nie bez przyczyny układ smarowania w samochodzie porównywany jest do krwioobiegu organizmu. Olej silnikowy jest bowiem niezbędnym płynem eksploatacyjnym, bez którego silnik samochodowy nie może działać. Olej, krążąc w silniku, pełni kilka ważnych funkcji:
- Smaruje silnik – olej smaruje ruchome części wewnętrzne silnika, pozostawiając cienką śliską warstwę na ich powierzchni. Tłusty film zmniejsza tarcie, minimalizując kontakt między elementami silnika.
- Usuwa zanieczyszczenia – za każdym razem, gdy silnik pracuje, tworzy produkty uboczne i zanieczyszczenia, takie jak opiłki metalu, osady sadzy, kurz oraz brud, które mogą siać spustoszenie w silniku. Krążący olej zawiesza w sobie te zanieczyszczenia, zapobiegając ich kontaktowi z elementami silnika i związanym z tym awariom oraz utrzymując czystość silnika.
- Utrzymuje stałą temperaturę silnika – po uruchomieniu silnik nagrzewa się, olej silnikowy ma za zadanie niwelowanie tego ciepła.
- Zapobiega korozji – podczas normalnej pracy silnika powłoka oleju tworzy barierę między elementami, aby chronić je i zapobiegać korozji. Nowoczesne oleje silnikowe posiadają również dodatki, które chemicznie neutralizują korozję.
Tu znajdziesz nasz artykuł związany z mieszaniem olejów silnikowych
Jakie są rodzaje olejów silnikowych?
Chociaż wszystkie oleje silnikowe pełnią te same funkcje i służą temu samemu celowi, istnieje kilka ich rodzajów, które mają odmienne skład i właściwości. Różnice rozpoczynają się już na etapie produkcji i pozyskiwania bazy olejowej, czyli cieczy, która stanowi główny składnik płynu smarującego.
Jeśli chodzi o olej silnikowy rodzaje są trzy:
Mineralny olej silnikowy
Olej mineralny wytwarzany jest z ropy naftowej, która poddawana jest procesom rafinacji w celu usunięcia jak największej ilości zanieczyszczeń. Po jej przetworzeniu do oleju mineralnego dodaje się dodatki, które poprawiają jego wydajność. Olej mineralny jest tańszy od pozostałych i zalecany do starszych modeli samochodów. Jest dostępny w szerokiej gamie klas lepkości.
Syntetyczny olej silnikowy
Olej syntetyczny jest opracowywany chemicznie w laboratorium, można go również wytwarzać z rafinowanej ropy naftowej. W pełni syntetyczny olej jest jednorodny nei zawiera zanieczyszceń co powoduje , że jest dużo bardziej odporny na utlenianie i wysoką temperaturę niż olej mineralny. Producenci oleju z czasem zaczęli jednak szukać czystszych źródeł i sposobów wytwarzania oleju syntetycznego.
– Z wykorzystaniem rewolucyjnej Technologii Shell PurePlus, w której syntetyczna baza olejowa jest uzyskiwana z gazu ziemnego, a nie z ropy naftowej, powstają oleje Shell Helix Ultra. Środki smarne oparte na olejach bazowych wytwarzanych w tej technologii są pozbawione praktycznie wszystkich zanieczyszczeń, które znajdują się w ropie naftowej, co pozwala utrzymać najwyższe parametry eksploatacyjne silnika – mówi Cezary Wyszecki, ekspert techniczny Shell Polska. – Dzięki temu produkty Shell Helix Ultra pomagają zachować optymalną czystość jednostki napędowej, zbliżoną do fabrycznej – dodaje.
Biorąc pod uwagę skład, syntetyczny olej silnikowy uważany jest za wysokiej klasy środek smarny, który zapewnia wyższą wydajność niż olej mineralny. Jest też bardziej stabilny termicznie, może pracować w wyższej temperaturze niż oleje półsyntetyczne czy mineralne. Do tego wpływa na zmniejszenie zużycia części jednostki napędowej, tarcia i paliwa – jego stosowanie wydłuża okres między wymianami oleju. Co ważne, syntetyki szybciej docierają do kluczowych elementów silnika, tworząc film smarny między jego ruchomymi częściami. Jest to szczególnie ważne podczas zimnego rozruchu, parcy silnika w trybie STAR/STOP coraz popularniejsze rozwiązanie patrz silniki hybrydowe i nie tylko , kiedy silnik musi być szybko smarowany i jest to krytyczny moment bo silnik jest najbardziej narażony na zużycie.
Dzięki takim właściwościom popyt na oleje syntetyczne, które spełniają wyśrubowane wymagania stawiane przez producentów samochodów, stale rośnie. Przykładem dobrego oleju syntetycznego jest Shell Helix Ultra ECT C2/C3 0W-30. Dzięki wysokiemu wskaźnikowi lepkości produkt zapewnia optymalne smarowanie w wysokich temperaturach pracy i pompowalność w niskich temperaturach.
Półsyntetyczny olej silnikowy
Olej półsyntetyczny to hybryda, która łączy oleje syntetyczne i mineralne. Jego nazwa może być jednak myląca, ponieważ proporcje w mieszance nie są równe: olej półsyntetyczny zawiera zazwyczaj mniej oleju syntetycznego niż mineralnego, co więcej olej silnikowy zawierający zaledwie 1% oleju syntetycznego może być już również nazywany olejem półsyntetycznym.
Z uwagi na swój skład, olej półsyntetyczny zapewnia wydajność, ochronę i oszczędność paliwa w większym stopniu niż olej mineralny, ale nie jest tak dobry jak w pełni syntetyczny środek smarny.
Co obejmuje specyfikacja oleju silnikowego?
Specyfikacja oleju silnikowego to nic innego jak ogół norm, które musi spełniać środek smarny przeznaczony do silników samochodowych. Dane normy są ustanawiane przez:
- producentów pojazdów wyrażających tym samym aprobaty dla konkretnych parametrów oleju najlepszych dla jednostek silnikowych montowanych w ich pojazdach,
- organizacje motoryzacyjne, takie jak:
- API (American Petroleum Institute) – podział olejów silnikowych na 5 głównych grup i klasyfikacja olejów dla silników benzynowych i silników Diesla;
- ACEA (Association des Constructeurs Européens d’Automobiles), czyli Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów – klasyfikacja jakościowa olejów silnikowych;
- SAE (Society of Automotive Engineers), czyli Stowarzyszenie Inżynierów Samochodowych – podział olejów silnikowych według klas lepkości.
Jedną z najważniejszych właściwości oleju jest jego lepkość. Z uwagi na fakt, iż olej silnikowy tarci lepkość /staje się rzadszy/, gdy się nagrzewa, i gęstnieje, gdy się ochładza, jego lepkość jest oceniana na podstawie przepływów w niskiej i wysokiej temperaturze. By olej spełniał swoje funkcje, musi być zatem odporny na zbytnie rozrzedzanie w wysokiej temperaturze i nadmierne gęstnienie, gdy się ochładza – mówią o tym odpowiednie parametry. W nowoczesnych olajach silnikowcy trzeba też zwrócić uwagę na wskaznik lepkości. Jesli mamy 2 oleje o lepkości 15W-40 to wolniej lepkość będzie tracił olej o wyższym wskaźniku lepkości. Dla przykładu olej Helix Ultra ECT C2/C3 0W-30 ma wskaźnik na poziomie 204. Spójrz na etykietę dowolnej butelki oleju, a znajdziesz na niej serię cyfr i liter.
Co oznaczają liczby i litery na opakowaniu oleju?
Na przykładzie oleju o oznaczeniu 15W-40 – pierwsza liczba wskazuje lepkość oleju, gdy jest zimny. Im niższa jest ta liczba, tym olej będzie płynął lepiej podczas rozruchu. Druga liczba określa lepkość oleju w temperaturze 100 stopni Celsjusza. Im wyżsa wartośc letnia tym olej szybciej warstwę smarną w wysokich temperaturach.
Silniki często wymagają różnej lepkości w zależności od warunków pracy. Skąd wiadomo, jakie parametry oleju będą najlepsze dla konkretnego modelu samochodu?
– Pierwszy krok do ustalenia odpowiedniego dla danego pojazdu oleju silnikowego należy wykonać, spoglądając do instrukcji obsługi pojazdu, w której znajdują się zalecenia producenta co do stosowanego środka smarnego. Tam określone są wymagane normy oraz parametry lepkości. Zawsze najważniejszy jest poziom jakości oleju czyli norma np. VW 504.00/507.00 MB 229.51 ; BMW LL-04 GM Dexos 2. Często doatkowo jest podawany poziom jakości wg norm ACEA np C1, C2 C3,C4 C5 / dla olejów niskopopiołowych lub A3/B4; A5/B5 i historyczne A1/B1 – lub dla pozjazdów produkcji azjatyckiej i amerykańskiej API SP, SN. Kolejną informacją jest lepkość opisywana wartością zimową z literką W a druga wartośc to lepkość letnia np. SAE 5W-30, SAE 10W-40- wyjaśnia Cezary Wyszecki. – Zawsze pierwszym kryterim wyboru jest norma producenta pojazdu pożniej norma ACEA , API a dopiero póżniej lepkość. – dodaje ekspert techniczny Shell Polska.
Jeśli zbliża się termin wymiany oleju w Twoim samochodzie lub potrzebujesz oleju na dolewki, ale nie wiesz, jaki produkt będzie najlepszy, nie wahaj się odwiedzić serwisu sieci EuroWarsztat. Doświadczeni mechanicy pomogą Ci w wyborze odpowiedniego środka smarnego dla Twojego silnika.
