07 lutego 2020
Poniżej znajdują się najczęstsze awarie rozruszników w pojazdach silnikowych.
Dopóki silniki spalinowe nie ustąpią całkowicie napędom hybrydowym czy elektrycznym, ważną rolę w standardowym układzie będzie pełnił rozrusznik. Jest to silnik prądu stałego, który służy do obracania wału korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej prędkości obrotowej, przy której silnik może rozpocząć samodzielną pracę. Jest on odbiornikiem pobierającym najwięcej energii elektrycznej z akumulatora, lecz tylko w krótkich okresach podczas uruchamiania silnika.
Rozrusznik składa się m.in. z: stojana, wirnika, automatu rozrusznika, przekładni, bendiksa i obudowy.
Każdy użytkownik pojazdu wyposażonego w silnik spalinowy, niejednokrotnie miał problem z brakiem reakcji po przekręceniu kluczyka. Winowajcą może być uszkodzona stacyjka lub rozładowany akumulator. Jeśli jednak poziom naładowania akumulatora jest odpowiedni, przyczyny możemy szukać w rozruszniku. Warto sprawdzić, czy wszystkie przewody prądowe i sterownicze (zasilanie wyłącznika elektromagnetycznego/automatu) są czyste i bez śniedzi oraz czy terminale/ końcówki oczkowe zostały dokręcone. Kolejną przyczyną może być uszkodzenie uzwojeń wyłącznika elektromagnetycznego czy też wytarcie się lub zakleszczenie szczotek co powoduje brak połączenia z komutatorem.
Jeśli rozrusznik obraca się, ale nie jest w stanie uruchomić silnika, przyczyny należy szukać w uszkodzonym bendiksie. Jego zęby prawdopodobnie nie zazębiają się z kołem zamachowym oraz występuje charakterystyczny hałas tzw. zgrzyt. Bendiks jest zbudowany na zasadzie sprzęgła jednokierunkowego, czyli w jedną stronę przepuszcza, a w drugą powinien „zabierać”/napędzać wieniec koła zamachowego – zdarza się uszkodzenie tego sprzęgła, czyli przepuszczanie w obie strony.
Powodem niskich i nieregularnych obrotów mogą być także przerwy w obwodzie elektrycznym wirnika lub stojana. Przy takiej usterce w skrajnej sytuacji wirnik po prostu „nie ruszy”.
Gdy rozrusznik wydziela nadmierny hałas, objawem może być nadmierne zużycie tulei mechanizmu sprzęgającego lub wypracowanych zębów zębnika na wieńcu koła zamachowego. Gdy rozrusznik obraca kołem zamachowym w nieregularny sposób, awarii prawdopodobnie uległ zespół sprzęgający.
Jeśli rozrusznik nie chce zakończyć swojej pracy możemy mieć do czynienia z uszkodzonymi zębnikami. Może wystąpić sytuacja mechanicznego klinowania się zębów i w związku z tym zwłoczne cofnięcie się bendiksa. Dłuższa praca bendiksa z wieńcem koła zamachowego objawia się odbarwieniem tego elementu poprzez tarcie.
Z kolei, gdy rozrusznik nie kończy swojej pracy - po uruchomieniu silnika i „puszczeniu” kluczyka (kluczyk cofa się automatycznie na niższą pozycję) rozrusznik dalej pracuje. Najczęściej winę ponosi stacyjka, rzadziej mamy do czynienia ze zwarciem w instalacji elektrycznej lub kleszczącym się rdzeniem włącznika elektromagnetycznego. W tej sytuacji wystąpi w wyniku tarcia odbarwienie i dojdzie do uszkodzenia bendiksa.
Zdarza się także, że powodem dalszej pracy rozrusznika (bendiks jest cofnięty) są „zespawane” styki w wyłączniku elektromagnetycznym („sklejone” styki, które po rozłączeniu stacyjki pozostają nadal zwarte). Ma to zazwyczaj miejsce, kiedy styki oraz sprężyna w kopułce wyłącznika elektromagnetycznego są już zużyte – duży prąd płynie w ograniczonym miejscu styku, co powoduje miejscowe stopienie i jakby “zespawanie” dwóch płaszczyzn. Najczęściej po chwili, sprężyna służąca do „pewnego” rozłączenia styków (wspomniana wcześniej i umiejscowiona w kopułce), powoduje oderwanie spawu i rozłączenie układu. Jeżeli sprężyna lub drgania (powodowane przez dziury w nawierzchni) nie odpuszczą tego styku, to w krótkim czasie dojdzie do uszkodzenia wirnika i stojana, gdyż praca silnika elektrycznego rozrusznika oraz jego konstrukcja przewidziane są do pracy chwilowej. Taka usterka występuje bardzo rzadko.
Każdy problem z rozruchem pojazdu powinien być skonsultowany ze specjalistą w warsztacie mechaniki pojazdowej. Każda z powyższych awarii wymaga diagnostyki i nawet najdrobniejsza usterka nie powinna być lekceważona.
