Uszkodzenia rozruszników i ich możliwe przyczyny
Poniżej zostały przedstawione najczęstsze awarie rozruszników w pojazdach silnikowych. Rozrusznik jest to silnik prądu stałego, który służy do obracania wału korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej prędkości obrotowej, przy której silnik może rozpocząć samodzielną pracę. Odbiornik ten pobiera najwięcej energii elektrycznej z akumulatora tylko w krótkich okresach, podczas uruchamiania silnika. Rozrusznik będzie odgrywał bardzo ważną rolę, dopóki silniki spalinowe zupełnie nie ustąpią napędom hybrydowym czy elektrycznym. Do tego czasu warto wiedzieć, jakie awarie tej części mogą wystąpić podczas użytkowania pojazdu. Rozrusznik składa się m.in. z: stojana, wirnika, automatu rozrusznika, przekładni, bendiksa i obudowy.
Budowa rozrusznika. Schemat AS-PL
Pierwszym problemem, który nasuwa się na myśl podczas rozmów o awarii rozrusznika, jest brak reakcji po przekręceniu kluczyka. Winy szukać możemy m.in. w uszkodzonej stacyjce lub rozładowanym akumulatorze. Jeśli jednak mamy pewność, że stan akumulatora jest odpowiedni, a stacyjka sprawna, przyczyn można szukać jeszcze w rozruszniku. Pierwsze co należy sprawdzić, to stan przewodów prądowych i sterowniczych (zasilanie łącznika elektromagnetycznego/automatu). Powinny one być czyste i bez śniedzi.
Hałas wydzielany przez rozrusznik może być objawem nadmiernego zużycia tulei mechanizmu sprzęgającego lub wypracowanie zębów zębnika na wieńcu koła zamachowego. Powodem nieregularnych obrotów kołem zamachowym, może być awaria zespołu sprzęgającego.
Jeśli rozrusznik obraca się, ale nie jest w stanie uruchomić silnika, przyczyny należy szukać w uszkodzonym bendiksie, a dokładnie w jego zębach, które nie zazębiają się z kołem zamachowym. Występuje wtedy charakterystyczny hałas. Bendiks jest zbudowany na zasadzie sprzęgła jednokierunkowego, czyli w jedną stronę przepuszcza, a w drugą powinien napędzać wieniec koła zamachowego. Zdarza się jednak, że sprzęgło ulega uszkodzeniu i przepuszcza w obie strony.
Terminale/końcówki oczkowe powinny być dokręcone. Kolejną przyczyną braku reakcji rozrusznika może być uszkodzenie uzwojeń łącznika elektromagnetycznego czy też wytarcie się lub zakleszczenie szczotek, co powoduje brak połączenia z komutatorem.
Użytkownicy pojazdów zauważają także niskie i nieregularne obroty rozrusznika. Może to być spowodowane przerwami w obwodzie elektrycznym wirnika lub stojana. W skrajnych przypadkach wirnik „nie ruszy”.
Zdarza się także, że po uruchomieniu silnika i „puszczeniu” kluczyka, który automatycznie cofa się na niższą pozycję, rozrusznik dalej pracuje. Najczęściej winić za to możemy stacyjkę, jednak czasem też mamy do czynienia ze zwarciem w instalacji elektrycznej lub kleszczącym się rdzeniem łącznika elektromagnetycznego. W takiej sytuacji wystąpi w wyniku tarcia odbarwienie i dojdzie do uszkodzenia bendiksa.
Przyczyną dalszej pracy rozrusznika mogą być także uszkodzone zębniki. Może dojść do mechanicznego klinowania się zębów i co za tym idzie zwłocznego cofnięcia się bendiksa. Dłuższa praca bendiksa z wieńcem koła zamachowego powoduje odbarwienie tego elementu poprzez tarcie.
Powodem dalszej pracy rozrusznika (bendiks jest cofnięty) są „zespawane” styki w łączniku elektromagnetycznym („sklejone” styki, które po rozłączeniu stacyjki pozostają nadal zwarte). Ma to zazwyczaj miejsce, kiedy styki oraz sprężyna w kopułce łącznika elektromagnetycznego są już zużyte – duży prąd płynie w ograniczonym miejscu styku, co powoduje miejscowe stopienie i jakby „zespawanie” dwóch płaszczyzn. Najczęściej po chwili, sprężyna służąca do „pewnego” rozłączenia styków (wspomniana wcześniej i umiejscowiona w kopułce), powoduje oderwanie spawu i rozłączenie układu. Jeżeli sprężyna lub drgania (powodowane przez dziury w nawierzchni) nie odpuszczą tego styku, to w krótkim czasie dojdzie do uszkodzenia wirnika i stojana, gdyż praca silnika elektrycznego rozrusznika oraz jego konstrukcja przewidziane są do pracy chwilowej. Taka usterka występuje bardzo rzadko.
Jeśli zauważyłeś, że twój pojazd ma problem z rozruchem lub doświadczasz któryś z powyższych awarii, niezwłocznie skonsultuj się ze specjalistą w warsztacie mechaniki pojazdowej. Każda, nawet najdrobniejsza usterka powinna być sprawdzona, aby zapewnić bezpieczeństwo sobie oraz innym użytkownikom drogi.
